10 antičkih gradova koji više ne postoje

Pompeja, antički grad koji se nalazio na jugu Italije blizu Napolija, postao je tragično poznata nakon što ga je 79. godine nove ere uništila erupcija Vulkana Vezuv. Grad je bio pokriven slojem pepela i vulkanskog materijala debljine 4 do 6 metara, što je ujedno i konzerviralo mnoge od njegovih struktura i tragove svakodnevnog života njegovih stanovnika.

Pre katastrofe, Pompeja je bio prosperitetan grad sa razvijenim sistemom vodovoda, amfiteatrom koji je mogao da primi 20.000 posetilaca i brojnim javnim kupatilima, trgovinama i vilama bogato ukrašenim freskama i mozaicima. Erupcija je zatekla stanovnike nespremne, a arheološka iskopavanja, koja su počela u 18. veku, otkrila su upečatljive gipsane odlivke tela žrtava, ostavljajući snažan vizuelni prikaz njihove poslednje agonije.

Atlantida je mitski ostrvski grad čiji je opis prvi put dao grčki filozof Platon u svojim delima “Timaj” i “Kritija”. Prema Platonovoj priči, Atlantida je bila moćna država koja je postojala preko 9.000 godina pre Platonovog vremena, sa naprednom civilizacijom i moćnom vojskom.

Međutim, zbog moralnog propadanja, Atlantida je navodno izgubila naklonost bogova i potonula u okean “za jedan dan i noć”, ostavljajući iza sebe samo priče o svojoj slavi. Iako konkretan arheološki dokaz o postojanju Atlantide nije pronađen, priča o njoj inspirisala je brojne književne i filmske adaptacije, kao i spekulacije o mogućim lokacijama koje bi mogle odgovarati Platonovom opisu.

Troja, poznata po svom centralnom mestu u Trojanskom ratu opisanom u Homerovoj “Ilijadi”, bila je stvarni grad čiji su ostaci pronađeni u Hisarliku u Turskoj. Arheološka iskopavanja, koja su započela u 19. veku pod vodstvom Heinricha Schliemanna, otkrila su postojanje nekoliko naseljenih slojeva koji datiraju iz različitih perioda, od 3000. godine pre nove ere do 4. veka nove ere.

Troja VII, koja se često povezuje sa Homerovom Trojom, veruje se da je uništena oko 1180. godine pre nove ere, moguće zbog rata, iako precizni uzroci njenog propadanja ostaju predmet debata među istoričarima. Otkrića u Troji, uključujući bogate grobnice i složene odbrambene zidine, pružila su dragocene uvide u rano bronzano doba i kulturne razmene u drevnom Egeju.

Karakorum je osnovan u 13. veku kao glavni grad Mongolskog carstva pod vladavinom Čingis-kana. Smešten u današnjoj Mongoliji, ovaj grad je bio srce mongolske imperije, posluživši kao ključno mesto za trgovinu, diplomaciju i upravljanje ogromnim teritorijama koje su se protezale od Evrope do Azije.

Nakon smrti Čingis-kana, Karakorum je nastavio da bude politički centar carstva, sve do Kublaj-kana, koji je preselio prestonicu u današnji Peking. Ruševine starog Karakoruma danas su UNESCO-va svetska baština, čime se priznaje njihov istorijski značaj.

Teotihuakan, čije ime znači “mesto gde su bogovi stvoreni”, bio je jedan od najvećih i najuticajnijih gradova drevne Mezoamerike. Osnovan je oko 1. veka pre nove ere, a njegov rast je kulminirao između 3. i 7. veka nove ere, kada je postao kulturno i trgovinsko središte sa stanovništvom koje je moglo biti i do 200.000 ljudi.

Grad je bio poznat po svojim arhitektonskim dostignućima, uključujući Piramidu Sunca, jednu od najvećih piramida na svetu, i Piramidu Meseca. Mada razlog njegovog napuštanja ostaje misterija, Teotihuakan ostaje ključno arheološko nalazište koje pruža uvid u prekolumbijske civilizacije.

Persepolis, što znači “glavni grad Persije”, izgrađen je u 6. veku pre nove ere kao ceremonijalni kapital Ahemenidskog carstva. Darije I Veliki započeo je njegovu izgradnju oko 518. pre nove ere, a grad je služio kao mesto za proslave, prijeme i festivale, posebno za Novruz, persijsku Novu godinu. Aleksandar Veliki uništio je Persepolis 330. godine pre nove ere, navodno u činu osvete za paljenje Atine.

Danas, impozantne ruševine Persepolisa, uključujući ogromne stubove, veličanstvene palate i detaljne reljefe, stojе kao svjedoci njegove nekadašnje slave i raskoši, privlačeći turiste i istraživače iz celog sveta.

Memfis, osnovan oko 3100. godine pre nove ere od strane kralja Narmera, smatran je kulturnim i političkim središtem drevnog Egipta tokom Starog Kraljevstva. Grad je bio dom velikom broju faraona, uključujući one koji su bili odgovorni za izgradnju nekih od najpoznatijih piramida Egipta, koje se nalaze u blizini današnjeg Kaira.

Memfis je bio poznat po svom velikom hramu posvećenom bogu Ptahu, zaštitniku umetnika i zanatlija, koji je bio srce religijskog i političkog života. Grad je bio i važan trgovinski centar, smešten na strateškom položaju između Gornjeg i Donjeg Egipta, na zapadnoj obali Nila. Iako je Memfis tokom vremena izgubio svoju važnost, ostaci grada, uključujući statuu Ramzesa II i ogromni alabasterni sfinks, i dalje privlače pažnju arheologa i turista.

Mohenđo-Daro, što znači “Brdo mrtvih” na sindhiju, bio je jedan od najvažnijih gradova drevne Induske civilizacije, koja je cvetala oko 2500. godine pre nove ere. Grad je bio napredan, sa dobro planiranim ulicama u pravilnoj mreži, sofisticiranim sistemom kanalizacije i impresivnim javnim zgradama, uključujući velike kupatilske komplekse i skladišta.

je bio i centar trgovine, sa dokazima o trgovinskim vezama sa Mesopotamijom. Otkriće grada u 1920-im godinama pružilo je dragocen uvid u život drevne Induske civilizacije, ali razlozi njegovog napuštanja oko 1900. godine pre nove ere ostaju nepoznati. Danas je Mohenđo-Daro UNESCO-vo svetsko nasleđe, iako je pod rizikom od erozije i oštećenja usled vremenskih uslova i ljudske aktivnosti.

Babilon, jedan od najpoznatijih gradova drevnog sveta, bio je srce Babilonskog carstva u Mesopotamiji. Osnovan je preko 4000 godina pre nove ere, ali je dostigao svoj vrhunac pod vladavinom kralja Nabukodonosora II oko 605-562. godine pre nove ere.

Babilon je bio poznat po svojim impresivnim zidinama, Visećim vrtovima, koji su jedno od Sedam svetskih čuda antičkog sveta, i veličanstvenom glavnom ulazu, Ishtar vratima. Grad je bio centar nauke, umetnosti i religije. Nakon više osvajanja, uključujući ono od strane Aleksandra Velikog, Babilon je postepeno izgubio svoju prethodnu slavu i važnost. Arheološka iskopavanja Babilona otkrila su mnoge važne artefakte, ali mnogi delovi grada i dalje čekaju na daljnje istraživanje.

Petra, poznata kao “Ružičasti grad” zbog boje stene iz koje je izgrađena, bila je prestonica Nabatejskog kraljevstva, koje je cvetalo od 4. veka pre nove ere do 106. godine nove ere kada je anektirano od strane Rimskog carstva. Grad je uklesan u stene u južnom Jordanu i poznat je po svojoj sofisticiranoj hidrauličkoj inženjeriji, monumentalnim grobnicama, hramovima i teatrima.

Petra je bila važno trgovinsko čvorište, gde su se susretale trgovinske rute koje su povezivale Kinu, Indiju i južnu Arabiju sa Egiptom, Sirijom, Grčkom i Rimom. Grad je napušten nakon niza zemljotresa u 4. veku nove ere i ostao je zaboravljen za zapadni svet sve do njegovog ponovnog otkrića 1812. godine. Danas je Petra jedno od najpoznatijih arheoloških nalazišta na svetu i UNESCO-vo svetsko nasleđe, privlačeći hiljade posetilaca svake godine.