10 zapanjujućih činjenica o Mont Everestu: Vrh sveta kroz brojeve

Mont Everest, smešten na granici između Kine i Nepala, predstavlja najvišu tačku na planeti iznad nivoa mora. Njegova visina, zvanično priznata od strane obe zemlje, iznosi 8848 metara. Everest je deo planinskog lanca Mahalangur Himal, koji se nalazi unutar većeg lanca Himalaja, poznatog po svojim zastrašujućim vrhovima i prelepim pejzažima.

Iako je najpoznatiji pod imenom Mont Everest, ova planina nosi više imena. Lokalno, u Nepalu, zove se “Sagarmatha”, što znači “Vrh Neba”, dok u Tibetu nosi ime “Chomolungma”, što se prevodi kao “boginja doline” ili “majka boginja sveta”.

Ime Mont Everest dodeljeno je 1865. godine od strane Kraljevskog geografskog društva, na predlog britanskog generalnog geodeta Indije, Andrew Waugh, po Sir George Everestu, njegovom prethodniku na toj poziciji.

Mont Everest je bio svedok nesvakidašnjih događaja, uključujući i venčanja. Prvi put u istoriji, 2005. godine, dvoje nepalskih alpinista, Moni Mulepati i Pem Dorjee, venčali su se na samom vrhu, nakon uspešnog uspona, u kratkoj ceremoniji koja je trajala 10 minuta.

Usponi na Mont Everest nisu bez rizika, a planina je kroz istoriju odnela brojne živote. Uprkos napretku u opremi i tehnici, Everest ostaje opasan izazov, sa stotinama poginulih alpinista čije su ambicije završile u tragediji, zvanično 322 do kraja 2023 godine. Ova činjenica podseća na poštovanje i oprez koji su neophodni pri suočavanju sa prirodnim silama na najvišem vrhu sveta.

Od prvog uspešnog uspona koji su ostvarili Edmund Hillary i Tenzing Norgay 1953. godine, preko 4000 ljudi je osvojilo vrh Mont Everesta. Dvojica alpinista, Apa Šerpa i Phurba Tashi Šerpa, posebno se ističu sa po 21 usponom, što ih čini rekorderima po broju osvajanja ovog vrha.

Everest drži mnoge rekorde, uključujući i one za najmlađeg i najstarijeg osvajača. Najmlađi osvajač, Jordan Romero iz SAD-a, imao je svega 13 godina kada je 2010. godine stigao na vrh. S druge strane, Yuichiro Miura iz Japana bio je star 80 godina kada je 2013. godine osvojio Everest, čime je postao najstariji osvajač ovog vrha.

Japanska alpinistkinja Junko Tabei ostvarila je istorijski uspeh 1975. godine postavši prva žena koja je osvojila Mont Everest. Njen uspeh ne samo da je bio korak napred za žensko planinarenje već je postavila temelje za buduće generacije žena u ovom sportu.

Za lokalne zajednice, Mont Everest ima duboko religijsko i kulturno značenje. Šerpe, narod poznat po svojoj veštini i iskustvu u planinarenju, smatraju Everest svetim mestom. Veruju da bogovi i demoni žive u njegovim višim delovima, dok je nižim predelima pripisana prisutnost Jetija, mitskog bića poznatog kao Snežni čovek.

Uprkos ekstremnim klimatskim uslovima, na Everestu se može naći određeni broj biljnih i životinjskih vrsta. Na visini od 6840 metara nalazi se mahovina koja drži rekord kao biljka koja raste na najvećoj nadmorskoj visini, dok je crni skakač pauk poznat kao najviši nemi mikroskopski stalni stanovnik planete.

Mont Everest služi i kao mesto za izvođenje ekstremnih sportova. Osim alpinizma, avanturisti su koristili njegove strme padine za skijanje, snowboarding, paraglajding i čak za najviši BASE jump na svetu, postavljajući time nove granice u svetu ekstremnih sportova.